Fysiek domein

We houden de brede culturele basisinfrastructuur met een gedifferentieerd en gevarieerd aanbod voor een breed publiek in stand

Doel 5.3.1 Culturele basisinfrastructuur | Begroting 2024

2024 stond in het teken van de invoering van de Zwolse culturele basisinfrastructuur 2025-2028 (hierna: Zwolse BIS). Culturele instellingen en gezelschappen konden een aanvraag indienen voor vierjarige ondersteuning. In de invoering van de Zwolse BIS is een grote verandering geweest voor zowel de aanvragende partijen als ook de gemeente. We zijn blij te zien dat de invoering succesvol is verlopen. Gelijktijdig hebben we een aantal structurele budgetten opgehoogd om zo problemen in de culturele sector op te lossen, zoals de gestegen loon- en energiekosten.  

Talentontwikkeling
Binnen de Zwolse BIS hebben we structurele budgetten gerealiseerd voor onder andere gezelschappen in de podiumkunst. Via de gezelschappen investeren we meer in talentontwikkeling. Ook is de regeling ArtPitch weer uitgevoerd, een regeling bedoeld voor innovatie, crossovers en jonge makers.  

SPUK Impuls Jongerencultuur
Door middel van de inzet van de tijdelijke SPUK-gelden Impuls Jongerencultuur hebben we ook in 2024 kunnen bijdragen aan de cultuurparticipatie van jongeren. De beschikbare middelen zijn verdeeld tussen Stad en Cultuur, Stichting Konst, The Millennium Jazz Orchestra, Linea Rekta en de Vuurvogel.  

Atelierbeleid
Door de onzekerheid over de hoogte van de Zwolse BIS hebben we minder ateliers weten te realiseren dan gehoopt. We hebben besloten om eerst de BIS af te ronden en daarna met de juiste bedragen het atelierbeleid vorm te geven. In januari 2025 hebben we het atelierbeleid ter besluitvorming voorgelegd aan de gemeenteraad. De gemeenteraad heeft ingestemd met het beleid zoals voorgelegd.  

Basis op orde: investeringen in de breedte

• In 2024 is de BIS vastgesteld, deze gaat vanaf 2025 lopen. Dit heeft er ook voor gezorgd dat een groot aantal culturele instellingen nu landelijk meerjarig ondersteund wordt. De visitaties van de commissie vinden plaats in 2026.
• Voor de fondsen cultuureducatie- en participatie zijn subsidieregelingen opgesteld, die in 2025 van kracht zijn. De regelingen zijn conform de Algemene Subsidieverordening Zwolle. Uitgangspunt hierbij is laagdrempeligheid. Stadkamer behoudt haar adviseursrol bij deze regelingen.
• Eind 2023 meldde museum de Fundatie bij de gemeente Zwolle en de provincie Overijssel dat er een tekort was bij het museum en vroeg beide overheden om steun. Om het tekort op te lossen in 2024 en 2025 heeft de gemeente Zwolle een bedrag beschikbaar gesteld voor 2024 en 2025 van in totaal €910.000 (net als de provincie Overijssel). Voor een continuering van deze ophoging tot en met 2028 wordt een aanvullende beleids- & bedrijfsplan gevraagd.
• Stadsmuseum ANNO heeft begin 2024 de museumkaart verworven. De introductie van de museumkaart leidt tot een voorzichtige maar merkbare toename van het aantal bezoekers in het Drostehuis. Het zichtbaar maken van het Verhaal van Zwolle binnen en buiten de muren van het museum is verder voortgezet en vormgegeven. In 2024 is een tentoonstelling gehouden waarin de moderne kunstenaar / fotograaf Jasper Abels reflecteert op historische gebeurtenissen en personen uit het Zwolse verleden. Ook bij Museum ANNO zien we financiële uitdagingen en zal een verbeterplan volgen in 2025.  
• In 2024 heeft ArtPitch plaatsgevonden in uitvoering van Stadkamer. Na evaluatie is er meer nadruk gelegd op het begeleiden van de aanvragers, door ze vooraf de mogelijkheid te bieden vragen te stellen over het project en een workshop pitchen aan te bieden. Dit heeft geleid tot betere aanvragen en pitches.  
• In 2024 hebben we de beschikbaar gestelde subsidie voor Stadsfestival ingezet voor de ontwikkeling van een nieuw festival genaamd Magna. In 2025 zal naar verwachting de eerste editie plaatsvinden.  
• In mei 2024 vond, dankzij het mooie weer en een sterke line-up, een succesvol Bevrijdingsfestival Overijssel plaats.  
• In juni 2024 vond het jaarlijkse Art & Designfestival PROTO plaats. Het festival is een uithangbord voor de creatieve en innovatieve industrie van Zwolle. De zevende editie van het festival bood op verschillende plekken in Zwolle een podium aan studenten van de creatieve opleidingen. Het festival kwam tot stand in samenwerking met verschillende (culturele) partners.

Basis op orde: drie specifieke aandachtsgebieden

• Met Beeldentuin Landgoed Anningahof is in 2022 een begin gemaakt om de beeldentuin toekomstbestendig te maken en te behouden voor Zwolle. In 2024 werden verdere stappen gezet naar bestendiging en behoud, onder meer door advisering met betrekking tot de erfpacht in verband met 6 woningen als inkomstenbron voor deze beeldentuin.
• Landgoed Anningahof is het begin- en eindpunt van de internationale kunstroute van de stichting Kunstwegen. Samen met de stichting, de Vechtdalgemeenten, de provincie en De Fundatie is aan de kunstroute een nieuwe impuls gegeven. Inmiddels heeft museum de Fundatie de curatoriele zorg over Kunstwegen op zich genomen, evenals de zorg voor marketing en publieksbereik. Ook de gemeenten Dalfsen en Ommen financieren het initiatief. Door extra bijdragen van provincie Overijssel en gemeente Zwolle is bovendien de transitie naar het projectleiderschap door Museum de Fundatie mogelijk gemaakt.  
• Tot de BIS zijn toegelaten de kunstplatforms L/NK, het Langhuis en Kunst in het Hoogkoor. Hierdoor ontstaat er in Zwolle een onderling samenhangend ecosysteem op het gebied van productie en presentatie van hedendaagse beeldende kunst.  
• De Belangenvereniging Zwolse Kunstenaars (BZK) en Creative Works zijn belangrijke netwerken voor de overdracht van kennis en kunde onder kunstenaars en creatieve makers. De aanvraag van BZK voor de BIS-subsidie is afgewezen. Met deze organisatie zal in 2025 worden verkend welke vormen van gemeentelijke ondersteuning nodig en mogelijk zijn.
• In 2024 hadden we met de BIS 2023-2024 structurele budgetten voor zes gezelschappen in de stad. Hierdoor hebben ze meer kunnen investeren in talentontwikkeling.  
• Door middel van de bestaande subsidieregelingen cultuur hebben we kunnen bijdragen aan de programmering en ontwikkeling van diverse professionele organisaties en makers die geen onderdeel uitmaken van de Zwolse BIS. Daarnaast hebben we via deze subsidieregelingen de amateurkunsten kunnen ondersteunen.

De activiteiten van doel 5.3.1 hebben per saldo € 272.000 minder gekost dan begroot. Dat komt doordat de lasten € 951.000 lager zijn uitvallen dan begroot. Daarnaast vallen de baten € 56.000 hoger uit dan begroot. Daar staat een hogere toevoeging van € 453.000 en een lagere onttrekking van € 282.000 aan de reserves tegenover.

Het jaar 2024 heeft grotendeels in het teken gestaan van de invoering van de BIS 2025-2028. Hierdoor konden een aantal beleidsvoornemens niet of later worden uitgevoerd. De belangrijkste en grootste verschillen zijn als volgt te verklaren.

Incidentele middelen

• Zoals in Berap 2025-1 is vermeld zijn een deel van de incidentele middelen niet (volledig) ingezet. Daar zijn verschillende redenen voor genoemd:
• Zo zijn een aantal van de activiteiten waarvoor het budget initieel bestemd was komen te vervallen (ArtFlow, Stedelijke alliantie).
• De coronatijd heeft ook een grote impact gehad op de culturele sector en de na-effecten hiervan zijn nog steeds voelbaar. Vanaf 2025 is daarnaast de nieuwe BIS-periode in. De aandacht hiervoor heeft prioriteit gekregen bij de instellingen en de gemeente. Door beide ontwikkelingen zijn activiteiten niet doorgegaan, is de uitvoering ervan vertraagd en was er geen ruimte om de ontstane incidentele bestedingsruimte anders in te zetten (NTGO, Gezelschappen).
• Doordat het atelierbeleid nog niet was vastgesteld, de plannen daardoor tijdelijk waren stopgezet, grote atelierprojecten (IJsselhallen en Harculo) voorlopig niet doorgaan en er onvoldoende andere beschikbare ruimtes zijn de middelen voor ateliers en broedplaatsen niet volledig ingezet. Hiervoor zat incidenteel budget in de reserve. Aangezien hier nu ook structureel budget voor is, kan dit incidentele geld anders worden ingezet.
• Ook was er sprake van een aantal meevallers (Vaktor, Personele inzet).

In 2024 zijn is er daarom € 488.000 aan incidentele middelen toegevoegd aan de reserves nog uit te voeren werken. Hiervan is € 35.000 verantwoording op doel 5.3.2. Daarnaast is er in 2024 € 282.000 niet onttrokken aan de reserves. Doordat deze middelen niet besteed zijn, vallen de lasten € 669.000 lager uit. Daar tegenover staan nog € 102.000 aan hogere baten. Per saldo is het effect hiervan € 0.

Incidentele inzet structurele budgetten
Daarnaast zien we een incidenteel voordeel op een deel van de structurele budgetten. Hieronder staan de belangrijkste redenen daarvoor:

• Zoals hierboven aangegeven zijn de middelen voor ateliers en broedplaatsen in 2024 niet volledig ingezet. Naast de incidentele budget, was er in de middelen uit coalitieakkoord voor 2024 een structurele post opgenomen voor ateliers en broedplaatsen. Hierdoor is er sprake van een incidentele onderbesteding. Dat geeft een positief resultaat op de lasten van € 169.000.
• Bij de PPN-bespreking voor de periode 2025-2028 zijn ook bestaande middelen ingezet. Deze zijn meegenomen in het bestedingsvoorstel voor de Begroting 2025. Dit zorgt in 2024 nog voor een positief resultaat van € 151.000 op de lasten.
• Stichting Gnaffel is halverwege het jaar gestopt. De verstrekte subsidie is daardoor voor een deel ingetrokken. Daardoor vallen de lasten lager uit dan was begroot. Dit zorgt voor een positief resultaat van € 48.000 op de lasten.
• Er zijn diverse kleinere voor- en nadelen er per saldo een onderbesteding ontstaat. Bijvoorbeeld de Talentprijs die niet door is gegaan en de extra die was gemaakt voor communicatie die niet benut hoefde te worden. Voor 2024 zorgt dit voor een positief resultaat van € 60.000 op de lasten.
• Daar tegenover staat dat het commissiegeld in 2024 incidenteel een stuk hoger lag dan structureel was begroot. Dit heeft te maken met de invoering van BIS 2025-2028. Dit zorgt voor een negatief resultaat van € 56.000 op de lasten.
• Daarnaast was de index over de subsidie in 2023 per abuis niet verstrekt aan Zwolse Theaters. Dit is in 2024 als nog gedaan. Bij de opmaak van de Jaarrekening 2023 was dit nog niet bekend. Daardoor ontstaat er een negatief resultaat van € 58.000 in 2024.

Cultuur basis

Er zijn in 2024 geen kredieten binnen dit doel afgesloten of financiële afwijkingen (geen negatief saldo van kredieten). Er is dan ook geen financiële toelichting benodigd.