Paragrafen

Verbonden partijen

Tiem BV
De gemeente is 100% eigenaar van de aandelen van de Tiem BV. De gemeente Zwolle staat bij de BNG voor € 15,0 miljoen garant voor alle korte en langlopende geldleningen van de BV. Per heden bedraagt het saldo van de langlopende leningen € 4,7 miljoen. De limiet op rekening courant bedraagt € 7,8 miljoen, per 31 december 2024 bedroeg het saldo € 3,5 miljoen. De totale schuld per 31 december bedroeg € 8,2 miljoen.
Er is sprake van enig risico ingeval de BV niet aan haar verplichtingen kan voldoen. Daar staat echter een zekerheidstelling in de vorm van onderpand van al het onroerend goed van de BV tegenover.

Deelnemingen in aandelenkapitaal
De gemeente Zwolle participeert in een aantal, overheid-geliëerde, bedrijven. In de vorm van deelname in het aandelenkapitaal geschiedt dit ultimo 2024 tot een bedrag, onze boekwaarde, van circa € 1,0 mln. Deze aandelen zijn niet vrij verhandelbaar. In het algemeen is de werkelijke waarde van dit aandelenkapitaal op dit moment aanzienlijk hoger. Er zijn geen redenen die doen twijfelen aan een ongestoorde voortgang van betreffende bedrijven. Derhalve is het risico op deze deelnemingen vrijwel nihil.

Dividenduitkeringen
De gemeente ontvangt jaarlijks dividenduitkeringen van een aantal verbonden partijen. In de risicocalculatie wordt rekening gehouden met een daling van 10%. Het totaalbedrag aan risico van € 186.000 op de dividendopbrengst zetten we op een middenrisico.

Overige verstrekte leningen

Verstrekte leningen aan twee woningcorporaties
De schuldrest van de verstrekte leningen aan tweer woningcorporaties, Delta Wonen en Openbaar Belang, bedraagt per eind 2024 € 7,0 miljoen. Dit bedrag wordt jaarlijks lager vanwege reguliere aflossingen. Een eerste analyse van de financiële kengetallen van onze corporaties geeft aan dat zij keurig aan de normen van het WSW voldoen. Onderhavige geldleningen vallen onder de vrijwaring door het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW). Dat betekent dat de aflossing door het WSW zal plaatsvinden, indien de corporatie zelf niet meer aan haar verplichtingen kan voldoen. Pas wanneer het WSW in financiële problemen raakt en haar garantievermogen ontoereikend is, zijn gemeenten (samen met het rijk), gehouden naar rato bij te dragen in een achtergestelde renteloze lening aan het WSW. Het actuele risico op deze leningen kwalificeren we als verwaarloosbaar. Als de rente die de gemeente betaalt voor aan te trekken leningen toeneemt, neemt ook het absolute risico toe.

Verstrekte leningen als economische deelnemingen
Het betreft hier achtergestelde leningen, in het kader van economische deelneming aan bedrijven met een karakter van publieke taak (energie, water, afvalverwijdering). Ultimo 2024 bedraagt het schuldrest van deze leningen € 3,4 miljoen. Het betreft hier ROVA (€ 2,6 mln), Enexis (€ 0,8 mln.) Een risico op deze investeringen blijft altijd aanwezig.
Enexis heeft voor de energietransitie een grote kapitaalsbehoefte, die door de huidige aandeelhouders niet kan worden ingevuld. Verwacht wordt dat Enexis voor de middellange termijn (huidige reguleringsperiode, tot 2027) aan de vastgestelde ratio's zal blijven voldoen.

Verstrekte leningen bijstand
Als pm risico opgenomen in de matrix. Verstrekte leningen BBZ worden voor 75% gedeclareerd bij het Rijk. Voor het gemeentelijk aandeel wordt een vaste vergoeding ontvangen. Om deze reden wordt voor BBZ leningen geen voorziening getroffen.
Voor leenbijstand en (fraude)vorderingen bijstand wordt een voorziening gevormd berekend op basis van het historisch gemiddeld % oninbaarheid per vorderingssoort. De hoogte van de voorziening wordt jaarlijks geactualiseerd. Het risico is laag want de voorziening is toereikend.

Verstrekte leningen lokale organisaties
Schuldrest bedraagt € 1,134 mln. Dit betreft onder andere leningen verstrekt aan enkele organisaties op het terrein van sport, energietransitie, particulieren (voor riolering) en scholen (ten behoeve van zonnepanelen). In 2023 is een ontwikkellening verstrekt aan Tolhuislanden BV. Het gaat om een hoofdsom van € 1 mln. Op dit moment is € 0,72 mln getrokken. Het risicoprofiel is hoog, omdat alleen terugbetaling mogelijk is wanneer de uiteindelijke bouw gerealiseerd en gefinancierd kan worden.
Het risico voor het tijdig ontvangen van rente en aflossing op de verstrekte leningen in deze categorie ligt volledig bij onze gemeente. Ons zijn op dit moment geen signalen bekend dat geldnemers niet aan hun verplichtingen zouden kunnen voldoen.

Leningen via stimuleringsfonds volkshuisvesting
De leningen die via het SVN (Stimuleringsfonds Volkshuisvesting Nederland) zijn verstrekt (per ultimo 2024 is dit 0,4 miljoen euro), hebben allen Nationale Hypotheek Garantie (NHG). Mocht het onverhoopt tot een gedwongen verkoop komen, dan kan het SVN een beroep doen op deze garantie. Het eigen risico hierbij is 10% voor het SVN. Zij hebben een kapitaalbuffer voor die 10%. Voor onze gemeente is het dus een latent risico.

Overige verstrekte garantieleningen

Garantie leningen aan woningcorporaties
Dit betreft de garantie van leningen aan woningcorporaties en landelijk toegelaten instellingen. Het WSW rapporteerde een aan gemeente Zwolle toegerekend schuldrestant van € 926,4 mln. per ultimo 2024. Zwolle staat voor 25% van dit bedrag garant, dus het netto schuldrestant dat aan Zwolle wordt toegerekend is € 231,6 mln.
Deze leningen zijn in eerste instantie gegarandeerd door het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW). Ten aanzien hiervan hebben deelnemende gemeenten, samen met het Rijk, een achtervangfunctie. Indien er financiële problemen ontstaan, zullen eerst het WSW en de deelnemende corporaties bijdragen. Indien het vermogen van het WSW niet toereikend is, verstrekken het Rijk en de betreffende gemeenten renteloze leningen aan het WSW, tot de situatie zodanig is dat WSW kan terugbetalen.
Het WSW herijkt de methode in 2025. Een aantal corporaties heeft volgens de huidige methode onvoldoende borgingsruimte om de behoefte van nieuwbouw volledig te kunnen financieren. Daarom wil het WSW maatwerk toepassen indien nodig.
Het risico blijft laag. Wel is het toegenomen als gevolg van gestegen rente (dus meer derving wanneer een gemeente een renteloze lening moet vertsrekken) en de hogere leensom in relatie tot de woningwaardes.

Garantie leningen via nationale hypotheek garantie
Per ultimo 2023 bedroeg het schuldrestant van leningen die tot en met 2010 zijn verstrekt € 490 mln. Eind 2024 is het saldo
€ 463 mln, waarvan Zwolle € 231,5 mln. garandeert (50% van het totaal). Het betreft garanties op hypothecaire leningen aan particulieren in het kader van woningbouw cq. woningverbetering. Het risico op deze categorie leningen is in de risicomatrix als pm-post verwerkt. Het betreft leningen die t/m 2010 via het Waarborgfonds Eigen Woningen (WEW) met Nationale Hypotheek Garantie (NHG) aan inwoners van onze gemeente zijn verstrekt. Het rijk en de gemeenten vervullen ook hier de achtervangfunctie; zij kunnen ieder voor 50% worden aangesproken op financiële tekorten van dit waarborgfonds, voor zover het leningen betreft die t/m 2010 onder deze garantie zijn verstrekt. Voor leningen die in 2011 of later zijn verstrekt staat het rijk volledig garant. Het uitstaande saldo van door Zwolle gegarandeerde leningen zal dus alleen nog afnemen.

Overige garanties hypothecaire leningen woningen
Het gaat hier om oude garanties, verstrekt tot 1995, t.b.v. particulieren ten aanzien waarvan we het risico zeer gering achten. Het schuldrestant bedraagt per eind 2024 nog € 655.000 en wij staan voor 50% garant, dus € 328.000. De stijging van de huizenprijzen in de loop der jaren moet ruim voldoende geweest zijn om, bij (gedwongen) verkoop in voorkomend geval, het schuldrestant van meestal slechts enkele tienduizenden euro’s te dekken. Het schuldrestant van door onze gemeente gegarandeerde geldleningen verstrekt aan particulieren door het Nationaal Restauratiefonds (NRF) bedraagt per ultimo 2024 bijna € 110.000. Ook hiervoor geldt dat het risico laag is. Vanwege het zeer geringe zijn deze posten als pm-posten opgenomen.

Gemeentegarantie dierenasiel
Het risico ten aanzien van het dierenasiel schatten we op laag in.

Gemeentegarantie st kringloop
Het risico ten aanzien van st Kringloop schatten we op laag in.

Garanties sportsector
Betreft garanties op leningen aan diverse sportverenigingen. Wij beschouwen het risico m.b.t. deze garanties als laag.

Garantie SWZ tbv verbouw vm Jenapleinschool
Laag risico, de gemeente heeft recht van eerste hypotheek en betaalt aan SWZ huur ten behoeve van aflossing.

Garantie tbv Stadkamer (onderdeel van Stichting overO), ivm inrichting
Laag risico, de gemeente heeft tevens een subsidierelatie.

Garantie Academiehuis (Grote Kerk)
Midden risico, het blijft nog lastig een reëel beeld te vormen van de exploitatieontwikkeling voor de komende jaren. Er zitten erg veel aannames in, zowel qua lasten als qua baten. Er zijn nog geen cijfers beschikbaar over 2024. Zwolle verhoogt de subsidiebijdrage vanaf 2025. De financiële situatie van Stichting Academiehuis Grote Kerk zal nauwlettend in de gaten worden gehouden.