Sociaal domein

Het langdurig en/of intensief ondersteunen van inwoners om weer zelfredzaam te worden

Doel 1.2.3 Langdurige en/of intensieve ondersteuning | Begroting 2024

Ook in 2024 konden onze inwoners terecht bij het Sociaal Wijkteam met hulpvragen. Soms volstaat dan een advies, bijvoorbeeld met een verwijzing naar een passende algemene voorziening in de buurt. Als meer deskundigheid, intensieve of specialistische hulp nodig is, wordt die ingeschakeld.
In 2024 stelde de gemeenteraad de nieuwe Koers sociaal domein vast. Hierin staat het aansluiten bij de leefwereld van inwoners centraal. En bij ondersteuningsvragen van inwoners kijken we naar samenhangende en duurzame oplossingen. Steeds vaker lukt het om dan ook in te zetten op het herstellen van bestaanszekerheid, vergroten van kansengelijkheid en het makkelijker maken van gezond leven. Door in te zetten op een sterkere sociale basis, versterken we de samenleving voor al onze inwoners.
De geleerde lessen uit de proeftuin Samenspel in de wijk, benutten we om vanuit de Koers sociaal domein een systemische aanpak te borgen in de werkwijze van het Sociaal Wijkteam. Daar nemen we de betrokken partners in mee. Dit is een intensief leer- en ontwikkelproces. Zie ook onder doel 1.2.1 (Vraagverheldering en verwijzing passende ondersteuning)

Beter omgaan met uitdagingen in het leven & passende hulp

• Ongeveer 3150 Zwolse jeugdigen ontvingen in 2024 een vorm van jeugdhulp. Dat is wederom een daling ten opzichte van de jaren ervoor. Ruim 70% van de jeugdhulp startte via het Sociaal Wijkteam. Ongeveer 500 jeugdigen ontvingen een vorm van jeugdhulp met verblijf, van wie ca 80 voor het eerst.
• In november legden we een voorstel voor een nieuwe Verordening Jeugdhulp Zwolle voor aan de gemeenteraad, waarin de gemeentelijke verantwoordelijkheid voor jeugdhulp scherper is afgebakend. Zowel ten opzichte van de draagkracht van de ouders als ten opzichte van andere wettelijke domeinen. Tevens wordt voorgesteld de verordening op een aantal punten te actualiseren. Inmiddels heeft de raad de verordening aangenomen, inclusief enkele amendementen. Medio 2026 zal de verordening geëvalueerd worden, onder meer met jeugdigen en ervaringsdeskundigen in de wijk.
• In 2024 stuurden we de eindevaluatie van de proeftuin Samenspel in de wijk naar de gemeenteraad. Met een nieuwe, systemische werkwijze, komen we tot een houdbaarder jeugdstelsel waarin maatwerk de standaard wordt en we samen met inwoners steeds vaker duurzame oplossingen dichtbij vinden: thuis, op school en in de wijk. Daardoor is inzet van specialistische jeugdhulp minder vaak nodig.

De werkwijze Samenspel in de wijk is van experiment uitgegroeid tot de reguliere werkwijze van de wijkteams in West en Zuid. In 2024 zijn we begonnen met het borgen en gefaseerd uitbreiden van de nieuwe werkwijze naar de andere drie wijken van Zwolle: Noord, Oost en Midden.

• We hebben de werkwijze Pleegzorg Dichtbij in Zwolle ingevoerd. Pleegouders worden daarbij op basis van specifieke profielen van kinderen geworven.
• We hebben samen met pleegzorgaanbieders twee informatiebijeenkomsten gehouden voor geïnteresseerde Zwollenaren over pleegouderschap.
• In de week van de pleegzorg hadden we een koffieochtend waarin we Zwolse pleegouders in het zonnetje hebben gezet.

Zorg en veiligheid
We hebben twee nazorg-coördinatoren aangesteld bij het Sociaal Wijkteam. Zij onderhouden nauw contact met penitentiaire inrichtingen en voeren regie op de terugkeer van ex-gedetineerden in de samenleving.  
In 2024 hebben we op het gebied van verslavingszorg de volgende activiteiten uitgevoerd:

• Voor circa 50 langdurig verslaafde inwoners heeft Tactus een dagcentrum en een alcohol- en drugsgebruikersruimte ingericht (aan de Pannenkoekendijk).
• Met circa 20 cliënten met complexe problematiek is een intensief hersteltraject doorlopen (casusregie).
• Een medewerker van Tactus werkt mee in team Vangnet, informatie & advies (VIA) van de GGD in het kader van bemoeizorg.
• Tactus heeft preventie activiteiten uitgevoerd, onder andere voorlichting op scholen, adviesgesprekken met scholen/horeca/CJG/sportverenigingen, campagnes zoals ik NIX18/ikPas/Stoptober en oudervoorlichting.

• In 2024 zijn bij het Meldpunt Maatschappelijke Zorg voor gemeente Zwolle 426 meldingen gedaan bij team Vangnet, informatie & advies (VIA). Er zijn 27 meldingen ontvangen bij team Zwerfjongeren. En er zijn 80 meldingen gedaan over hygiënische probleemhuishoudens.
• In het kader van de Wet verplichte GGZ zijn in 2024 in Zwolle bij het Meldpunt Maatschappelijke Zorg 25 meldingen gedaan voor de aanvraag van een Verkennend onderzoek. Er zijn in 2024 98 crisismaatregelen opgelegd en 26 machtigingen voor inbewaringstelllingen afgegeven.
• De GGD IJsselland heeft de meldingen opgepakt, regie gevoerd en waar nodig ondersteuning geboden voor de betreffende inwoners.

Sluitende aanpak personen met verward gedrag

• Er zijn vier netwerkbijeenkomsten gehouden voor deskundigheidsbevordering en samenwerking in de keten.
• De invoering van een landelijk standaard meldingenformulier voor de politie (in 2023) heeft bij het Meldpunt Maatschappelijke Zorg geleid tot een sterke toename door het aantal meldingen door de politie, waarvan het leeuwendeel bij team VIA terecht komt. Bijna 40% van de meldingen voor team VIA komt van de politie. In het eerste half jaar van 2023 meldde de politie 54 keer voor team VIA, in het eerste half jaar 2024 is dat 134 keer. De omvang van de caseload van team VIA is niet eerder zo groot geweest als in 2024 en overstijgt de beschikbare tijd van het team. Meldingen worden wel opgevolgd, maar niet zo intensief als wenselijk.
• In 2024 zijn er voorbereidingen getroffen om in 2025 te starten met een pilot intensieve samenwerking tussen zorg en veiligheid (politie).

Langer (zelfstandig) thuis

• Onze inzet voor de beweging naar nul uithuisplaatsingen leidt tot een gestage daling van jeugdhulp met verblijf. Inmiddels zijn we ook gestart met het project ‘Weer Thuis’, waarin we de verblijfsperiode verkorten en uithuisgeplaatste jeugdigen - waar dit kan - weer sneller naar huis laten terugkeren.
• In de pilot Veilig Samenspel bespreken betrokken partijen (Sociaal Wijkteam, Veilig Thuis, Raad van de Kinderbescherming en de GI's) actuele casuïstiek om duurzame oplossingen te vinden in bestaanszekerheid of andere vormen van hulp in het voorliggend veld (wonen, financiën, informele hulp ed). Daarmee beogen we hulp in het gedwongen kader en uithuisplaatsingen te voorkomen.
• In 2024 zijn er aanvullend op de reeds bestaande projecten, 3 nieuwe projecten voor geclusterd wonen beschermd thuis ontwikkeld: Oosterenk, Vroomemarke en in de Tippe. Hiermee zijn 55 extra plekken gecreëerd waarbij er een verdeling is van inwoners met en zonder zorgvraag (meewoners). Ter illustratie, zie deze video: https://www.youtube.com/watch?v=GG73u93YQnU
• Daarnaast hebben we in 2024 de leefwereld van de zorgvragers in kaart gebracht van waaruit we toekomstige nieuwe initiatieven ontwikkelen die goed aansluiten bij deze leefwereld.

Regio

• Aanvullend op het regionaal contractmanagement door het RSJ IJsselland, zijn we in 2024 samen met jeugdhulpaanbieders en partijen in de sociale basis gestart met het ontwikkelen een Zwols relatie- en sturingsmodel. Conform de Koers sociaal domein laten we ons daarbij inspireren door het sturingsmodel van Simons, dat ook in Utrecht gebruikt wordt.
• Met het landelijk ontwikkelde Toekomstscenario kind- en gezinsbescherming wordt ingezet op meer eenvoud in de aanpak, gezinsgericht werken, verbetering van rechtsbescherming en transparantie. Via de actielijnen maken we deze doelstellingen concreet. In 2024 hebben we een regionale projectleider aangesteld en een projectgroep ingericht om in 7 actielijnen (beschreven in een startfoto voor de regio IJsselland) uit te voeren.
• Samen met de 10 andere gemeenten in IJsselland hebben we de regionale agenda zorg en veiligheid verder uitgevoerd in 2024. Dat heeft onder andere tot resultaat dat vanaf 2025 zorgprofessionals meedraaien met politiediensten om te helpen met meldingen over verward gedrag. Regionaal zijn afspraken gemaakt om beter samen te werken tussen zorg en veiligheid en om dat ook goed te kunnen aansturen. De gemeente Zwolle heeft in 2024 een eigen agenda zorg en veiligheid opgesteld. Daarin zijn de belangrijkste punten dat gewerkt wordt aan een betere netwerksamenwerking, dat er nog meer integraal wordt gekeken naar samenhang in beleid. Bijvoorbeeld tussen wonen, zorg en veiligheid. En waar we andere overheden nodig hebben zetten we een actieve lobby op.
• In 2024 zijn de zes coalities “Gezond Leven & Preventie", "Mentaal Welbevinden", “Vitaal Ouder worden”, “Zorginnovatie & Transformatie”, “Digitalisering” en “Arbeidsmarkt” gestart met de uitvoering van het regioplan. In de eerste helft van 2024 heeft er in Zwolle een webinar en een Stadsdialoog plaatsgevonden gericht op het informeren, het verbinden en het betrekken van lokale Zwolse partners bij de opgaven van GALA en IZA. Zwolse partners zijn aangesloten en actief binnen de verschillende coalities.
• Binnen de coalitie Mentaal Welbevinden is een transformatieplan opgesteld over Mentale Gezondheidsnetwerken IJssel-Vecht. Dit plan wordt begin 2025 ingediend voor besluitvorming. In aansluiting hierop wordt in Zwolle al ervaring opgedaan met een pilot van het Verkennend Gesprek.

De activiteiten van doel 1.2.3 hebben per saldo € 3.368.000 minder gekost dan begroot. Dat komt door een positief resultaat van € 3.887.000 op de lasten en een positief resultaat van € 285.000 op de baten. Daar tegenover staat een hogere toevoeging aan de reserve van € 104.000 en een lagere onttrekking van € 700.000. Dit wordt als volgt verklaard.

Leerlingenvervoer
€ 249.000 lagere lasten worden als volgt verklaard:

• Voor diensten die door een externe partij nog niet volledig zijn uitgevoerd is een bedrag van € 47.000 in de reserve NUTVW-sociaal gestort. Het gaat hier om de opdracht aan GoOV (reiskoffer).
• In het 2e half jaar 2024 is een daling van het aantal leerlingen geconstateerd: Zowel op lokaal als (boven)regionaal worden er minder leerlingen vervoerd. De beleidsmaatregelen die zijn doorgevoerd (aangepaste verordening en beleidsregels) zijn van invloed geweest op deze ontwikkelingen. Dit levert een lagere last van € 202.000 op.
• In 2024 zijn er € 17.000 aan eigen bijdragen leerlingenvervoer ontvangen die niet waren begroot.

Wet maatschappelijke ondersteuning
Het voordeel op de lasten wordt met name veroorzaakt vanwege lagere lasten voor Thuisondersteuning. Het voordeel op Thuisondersteuning ten opzichte van de bijgestelde begroting van ruim € 31.000.000 is circa € 550.000.
Integrale Thuisondersteuning en dagbesteding arbeidsmatige leeftijd zijn openeinderegelingen, waarbij de noodzaak voor deze vormen van ondersteuning fluctueert. Daarnaast is een deel van de lagere inzet van integrale Thuisondersteuning veroorzaakt doordat overbruggingszorg voor een grotere groep inwoners is ingezet, omdat er onvoldoende huishoudelijke hulpen zijn. Deze inwoners ontvangen gemiddeld twee uur ondersteuning per twee weken in plaats van reguliere ondersteuning.

Nazorg ex-gedetineerden
Lagere lasten ad. € 50.539 waarvan een bedrag van € 43.421 incidenteel is toegekend. Er zijn nog geen afspraken gemaakt waardoor de middelen niet zijn aangewend. Deze middelen zijn gestort in de reserve NUTVW sociaal voor uitvoering in 2025.

Beschermd Thuis
Lagere lasten op het incidentele budget Beschermd Thuis (BT) ad. € 836.000. Vanuit de reserve Beschemd Wonen is er bij de berap 1-2024 € 1.635.000 beschikbaar gesteld om de beweging BW naar BT vorm te geven. Van dit bedrag is eind 2024 € 836.000 niet besteed. Dit blijft beschikbaar voor 2025. De reserveonttrekking is hierdoor ook € 836.000 lager dan begroot.

Ambulante jeugdhulp
Lagere lasten ad. € 2.653.000 op ambulante jeugdhulp. Het budget jeugdhulp is per 2024 onderverdeeld in ambulante jeugdhulp (doel 1.2.3) en jeugdhulp met verblijf (doel 1.3.1). In de begroting 2024 is de verdeling van het budget jeugdhulp tussen beide doelen nog niet juist verwerkt, waardoor op doel 1.2.3 een voordeel ontstaat en op doel 1.3.1 een nadeel. Op het totaalbudget jeugdhulp (ruim € 57.000.000) is sprake van een nadeel van € 1.435.000. Bij doel 1.3.1, onderdeel jeugdhulp met verblijf, wordt dit in totaliteit geanalyseerd.