Bestuur, Dienstverlening en Bedrijfsvoering

We voeren een solide financieel beleid

Doel 10.1.1 Solide financieel beleid | Begroting 2024

De jaarrekening 2024 sluit met een voordelig resultaat en ook de meerjarenraming, zoals vastgesteld bij de begroting 2025, is structureel sluitend. Echter er zijn wel zorgen over de financiering van onze langjarige opgaven en ambities. Bij de Perspectiefnota 2025-2028 hebben we meer inzicht in de langjarige financiële opgave gegeven, waaronder de investeringen via de Strategische Investeringsagenda. Hiermee zijn nog niet alle opgaven voldoende in beeld zoals de benodigde investeringen in onderwijshuisvesting. Hoewel er meer duidelijkheid is gekomen over de nieuwe financieringssystematiek van het gemeentefonds wordt er o.a. vanuit de VNG gesproken met het rijk over het "ravijn" maar ook de tekorten op jeugd.
In 2024 zijn we verder gegaan met het project van Inzicht naar Focus om te onderzoeken of er budgetruimte in de bestaande begroting is vrij te maken voor de financiering van de langjarige opgaven en ambities.
In 2024 is wederom gekeken naar de reserves, dit heeft tot een vrijval aan middelen geleid van € 4,1 mln. waarvan € 500.000 reeds bij de Berap is gemeld. Het weerstandsvermogen ligt met een ratio van 125% behoorlijk boven de afgesproken norm van 80%.   

Gemeentefondsuitkeringen
Via de beslisnota's over de mei- september- en decembercirculaire hebben wij u over de ontwikkelingen aangaande het gemeentefonds geïnformeerd. De uitkeringen zijn in 2024 met € 27 miljoen toegenomen. Naast de hogere accresramingen, onder andere voor compensatie loon- en prijsontwikkelingen, is € 5 miljoen ontvangen voor beschermd wonen en participatie en € 1,5 nationaal actieplan dakloosheid. Hier staat tegenover dat de vergoedingen in 2023 voor energietoeslagen zijn vervallen.
In 2024 ontvingen we € 308 miljoen via de algemene uitkering, € 88 miljoen via de integratieuitkeringen en € 24 miljoen via de decentralisatieuitkeringen. Hoewel de decentralisatieuitkeringen, evenals de algemene en integratieuitkering, vrij inzetbaar zijn worden de gelden in de regel ingezet voor het doel waarvoor ze zijn ontvangen.

Risico's algemene uitkering gemeentefonds
De nieuwe financieringssystematiek is naar voren gehaald door het Rijk en geeft meer zekerheid over de te verwachten compensatie voor prijs- en volumeontwikkelingen, echter er blijft onzekerheid of de nieuwe systematiek voldoende compensatie geeft voor de verwachte toename in de zorgkosten vanwege de vergrijzing en ook of de looncompensatie in de toekomst wel toereikend genoeg zal zijn. In de verdeelsystematiek van het gemeentefonds zullen de komende jaren nog kleine onderdelen geactualiseerd worden, mogelijk leidt dat tot herverdeeleffecten. De herverdeling van de uitkering beschermd wonen is voorlopig uitgesteld tot 1 januari 2026. Deze mogelijke herverdeling pakt voor de regio Zwolle nadelig uit, de budgettaire effecten zullen de komende jaren in samenhang met de beweging van beschermd wonen naar beschermd thuis worden geïnventariseerd.

Tarievenbeleid
Ten opzichte van de begroting 2024 en de beslisnota belastingverordeningen van 18 december 2023 zijn geen aanpassingen in de tarieven 2024 doorgevoerd.

Dividend
Het huidige dividend lijkt voor de komende jaren een goed uitgangspunt.

WOZ

• De aanslagoplegging en invordering is ook in 2024 volgens plan verlopen. Het debiteurenbedrag voor Zwolle is eind 2024 iets lager dan eind 2023 terwijl er € 10 mln. meer op aanslag is gegaan. Daarnaast zien we dat er in 2024 procentueel iets meer op aanslag is gegaan.
• GBLT heeft minder aanvragen kwijtschelding ontvangen, dit zien we binnen Zwolle ook maar het aantal toewijzingen is wel iets gestegen.
• De inzet van breed goed opgeleide medewerkers aan de telefoon heeft er voor gezorgd dat klanten steeds vaker in een keer worden geholpen. De klanttevredenheid wordt met een 7,9 beoordeeld.
• Sociaal incasseren komt tot uiting in de klantbenadering waarbij GBLT een helpende hand biedt aan de klanten die niet kunnen betalen.
• Het aantal klachten laat weer een daling zien. Ten opzichte van 2023 is er een daling in het aantal bezwaren ten aanzien van de WOZ-waarde. Wat daarbij opvalt is dat het aandeel NCNP-bezwaren in 2024 ten opzichte van het totaal is gestegen.
• GBLT wil de eigenaren van een woning de mogelijkheid bieden om correcties of wijzigingen op objectkenmerken op een eenvoudige en veilige manier aan GBLT door te kunnen geven. In 2024 heeft daarvoor succesvol een pilot plaatsgevonden.

Concernstelposten
De resterende bedragen op de stelposten zijn onder Financiën toegelicht.

Vennootschapsbelasting
Vanaf 2020 is de gemeente in een betalende positie terecht gekomen. De toekomstige vennootschapsbelastinglast voor het grondbedrijf is sterk afhankelijk van factoren zoals marktontwikkeling en timing van verkopen. In de risicoparagraaf is dit risico benoemd.

Algemene uitkeringen

Dividend

Onvoorzien

Overige baten en lasten

Lokale heffingen

Saldo financieringsbehoefte

Heffing vennootschapsbelasting

Reservemutaties

De lasten zijn € 1.599.000 hoger dan geraamd en er is € 8.546.000 meer toegevoegd aan de reserves. Omdat de baten € 2.883.000 hoger zijn en er € 3.801.000 meer wordt onttrokken aan reserves, wordt uiteindelijk een nadeel gerealiseerd van € 3.460.000.

Voordelig saldo algemene uitkeringen (voordeel baten van € 1.202.000)
Het voordeel op de gemeentefondsuitkeringen wordt grotendeels verklaard door extra inkomsten bij de decembercirculaire van € 1,2 miljoen. De mutaties in het gemeentefonds hebben betrekking op het toekennen van aanvullende compensatie en verrekeningen vanwege verdeeltechnische aard, zoals actuele informatie over de verdeelmaatstaven met na-ijleffect uit eerdere jaren.                                                                             

De middelen voor 2024 vanuit de decembercirculaire worden als bate ontvangen op doel 10.1.1. Voor een deel worden de extra middelen gereserveerd en/of verantwoord op de diverse doelen binnen de jaarrekening. Dit betekent dat deze ontvangen middelen op programma 10 vrijvallen en een voordelig resultaat geven. Hier tegenover staat dat op de diverse doelen hogere kosten of toevoegingen worden gedaan aan de reserves waardoor daar een nadelig resultaat ontstaat.                                                                             
Op basis van de besluitvorming zijn de middelen voor een bedrag van € 125.000 op de volgende doelen als kosten verantwoord in 2024 of gereserveerd voor uitvoering in 2025.                                                                        
Verantwoord als kosten in 2024:                                                                                                                                                               
Faciliteitenbesluit opvangcentra € 75.000 (doel 2.1.2)                                                                           

Gereserveerd in 2024  voor uitvoering in 2025:                                                                                                                                              
Slavernijverleden € 50.000 (doel 1.1.3)                                                                             

Na verrekening met de diverse doelen geeft de decembercirculaire een voordelig resultaat op de algemene middelen van € 893.000 . Voor nadere informatie over de uitkomsten decembercirculaire gemeentefonds 2024 wordt verwezen naar de beslisnota hierover aan de raad                                                                            

Voordelig saldo dividend (nadeel lasten € 10.000 en voordeel baten van € 13.000)
Saldo is nihil

Voordelig saldo onvoorzien (voordeel lasten € 454.000)
De post onvoorzien van € 500.000 is voor € 46.000 aangesproken voor:

• eenmalige bijdrage aan organisatie uitreiking Koning Willem I prijs en
• een schadevergoeding.

Het restant is niet ingezet waardoor een voordelig resultaat op de lasten ontstaat van €  454.000 .

Voordelig saldo op overige baten en lasten (voordeel lasten € 370.000)
Op de stelpost nog functioneel te ramen uitgaven/inkomsten staat een budget van ca € 370.000 dat bij de jaarrekening op programma 10 vrijvalt ten gunste van het jaarresultaat 2024.  De vrijval op programma 10 betreft de resterende begrotingsruimte na verrekening met de vastgestelde raadsvoorstellen.

Voordelig saldo lokale heffingen (lagere lasten € 38.000, hogere baten 630.000)
Dit voordeel wordt nagenoeg volledig veroorzaakt door hogere OZB opbrengsten van € 576.000. Dit is het saldo van 2024 en oudere jaren. Dit voordeel ontstaat door lagere verminderingen door bezwaar, lagere leegstand en hogere areaal. Vaak zien we doorwerking naar meerdere jaren. Precario laat een voordeel zien voor met name het onderdeel terrassen. De uitvoering door GBLT laat een voordeel zien.  

Voordelig saldo financieringsbehoefte (voordeel baten € 1.039.000, voordeel lasten € 40.000)
Het voordeel op de baten van € 1.039.000 wordt veroorzaakt door:

• Hogere (tijdelijke) overtollige liquide middelen dan tijdens de Beraps werd voorzien. Deze uitzettingen vonden enerzijds plaats middels het verstrekken van kortlopende kasgeldleningen aan andere gemeenten en anderzijds middels het plaatsen van liquide middelen in onze rekening courant in de schatkist bij het Ministerie van Financiën.

Het voordeel op de lasten van € 40.000 wordt veroorzaakt door:

• € 30.000 vanwege lagere bijkomende kosten aan makelaarskosten voor het verstrekken van kortlopende kasgeldleningen aan andere gemeenten.
• € 10.000 vanwege een lager gehanteerde rentepercentage t.b.v. de interne renteboeking vanuit Treasury aan de grondexploitaties.  

Nadelig saldo heffing vennootschapsbelasting (nadeel lasten € 2.491.000)
Na de actualisatie van het MPV is de verwachte verschuldigde vennootschapsbelasting berekend op € 3.000.000 te betalen over 2024. Dit is meer dan geraamd op € 344.756, met een nadelig verschil van € 2.655.000. De daadwerkelijke belastingpositie is voor de afloop van het boekjaar lastig in te schatten. Een hoger verschuldigd bedrag aan vennootschapsbelasting betekent in de regel dat met name de grondverkopen en de parkeeropbrengsten van parkeergarages positief zijn uitgevallen.
Voor 2023 was bij de vorige jaarrekening een balanspost opgenomen van € 1.247.000 te betalen, gedurende afgelopen jaar is aan voorlopige aanslag betaald aan de Belastingdienst een bedrag van € 1.364.458. Dit bedrag was begroot. Op basis van de meest recente berekeningen wordt verwacht dat dit bedrag € 164.000 lager uitvalt en dit bedrag is als vordering opgenomen. Ten opzichte van de begrote last van € 117.400 leidt dit voor 2023 tot een positief verschil ten opzichte van begroot van € 164.000.
Voor 2022 was bij de vorige jaarrekening een balanspost opgenomen van € 1.224.000 terug te ontvangen. Bij de definitieve aanslag is € 1.207.000 terug ontvangen. Totaal is dit conform begroting € 16.000 en is er geen verschil.

Nadelig saldo reservemutaties € 4.745.000
De stortingen in de reserves zijn € 8.546.000 hoger:

• In de Berap was al rekening gehouden met een voordelig MPV resultaat van € 20 miljoen. Het werkelijke resultaat MPV bedraagt € 28,5 miljoen. Er is € 8.546.000 meer resultaat toegevoegd aan de reserves, voor 25% aan de algemene concernreserve en de overige 75% aan de reserve strategische investeringen. Dit geeft op dit doel een nadelig resultaat en op doel 7.1.5 een voordelig resultaat.

De onttrekkingen uit de reserves zijn € 3.800.000 hoger en worden voornamelijk veroorzaakt door

• Tijdens de begrotingsbehandeling (halverwege 2024) van de begroting van 2025 is aangeven dat de Reserve NUTVW-Bedrijfsvoering kritisch wordt bekeken. Daarbij is scherp gekeken naar het oorspronkelijke bestedingsdoel en de mogelijke vrijval van het budget. Op basis van deze totale inventarisatie en nadere analyse is nu in de jaarrekening 2024 € 3,1 miljoen vrijgevallen en
• de overige 700.000 valt vrij vanwege projecten/ werkzaamheden die zijn afgerond. Dit betrof incidentele middelen waarvan het restant in de reserves NUTVW is vrijgevallen op programma 10.